Czas wojny (War Horse)

Płytę dostarczyła firma:  Kup tę płytę w: iTunes za 9.99

Choć w swoim najnowszym dziele Steven Spielberg zabiera widzów w sam środek dramatu pierwszej wojny światowej, w brudne, cuchnące wilgocią i zapachem gnijących ciał okopy, wojna jest tu tylko tłem, zaś sam film równie dobrze mógłby się toczyć w innym miejscu i w innym czasie. To przede wszystkim sentymentalna opowieść o wyjątkowym koniu i ludziach, których spotyka na swej drodze. Obraz, będący adaptacją książki dla dzieci Michaela Morpurgo i jej późniejszej, wielokrotnie nagradzanej teatralnej adaptacji, łączy wątki familijne z realistycznym kinem wojennym (choć ujętym w estetyczny nawias – tym razem oszczędzono naturalistycznej przemocy i cierpienia). To najszczęśliwsze w moim przekonaniu połączenie spowodowało, iż w efekcie film jest zbyt brutalny dla dzieci, zaś zbyt naiwny dla dorosłych. W rękach innego reżysera byłaby to całkowita porażka, u Spielberga, największego sentymentalisty w Hollywood, mamy przynajmniej do czynienia z perfekcyjnie zrealizowanym widowiskiem.

Czas wojny to także kolejne wspólne przedsięwzięcie reżysera z Johnem Williamsem, jakże jednak inne od niedawnych jazzujących Przygód Tintina. Pod względem muzycznym niniejsza ścieżka dźwiękowa to kuzyn starszego o 19 lat Za horyzontem. W obu kompozytor sięgnął do muzycznego dorobku regionów, w których dzieje się akcja filmów – odpowiednio irlandzkiego Galway i angielskiego Devon. O ile jednak w ilustracji do obrazu Rona Howarda Williams wykorzystał instrumenty tradycyjne, tak tu zrezygnował z dosłowności. Elementy o ludowym charakterze wplótł w ogólną konstrukcję utworów dyskretnie, nadając im lekkiego, pastoralnego brzmienia. Ten bukoliczny aspekt szczególnie namacalny jest w pierwszej części filmu, w której kompozytor ewidentnie dał się ponieść urokowi dzikich krajobrazów Dartmoor. Przez pierwsze kilkadziesiąt minut muzyka prawie w ogóle nie milknie, dekorując soczystym brzmieniem smyczków nawet najmniej istotne sceny. W konsekwencji tworzy to wrażenie nachalności i przesytu.

Niepokojące ostinato w utworze Ruined Crop, and Going to War, kontrastujące z wcześniejszą sielankowością, wprowadza słuchaczy do drugiego aktu historii, gdzie akcja przenosi się na fronty Wielkiej Wojny. Na potrzeby tej części opowieści Williams zrezygnował z dotychczasowych ckliwych tematów, zastępując je nowym, wygrywanym na trąbce bądź ^*waltorni. Jest to rozwiązanie znane choćby z Szeregowca Ryana, jednak na tym, na szczęście, podobieństwa się kończą. Zamiast oszczędnego, acz dusznego realizmu tamtej ścieżki dźwiękowej, otrzymaliśmy kawał intensywnej emocjonalnie, ale zarazem niezwykle efektownej muzyki dramatycznej. Na uwagę szczególnie zasługują Desertion i Pulling the Cannon, w których rytmiczne figury na smyczkach, symulujące uderzenia w werble, ścierają się w gwałtownych kulminacjach z drapieżnymi wejściami instrumentów dętych blaszanych. Rozdzielający je Joey`s New Friends, nasuwający skojarzenia z Palace Invitation z Siedmiu lat w Tybiecie, oferuje tylko chwilową zmianę nastroju. Temat wojenny wraca również w pełnym napięcia, ilustrującym scenę galopu przez ziemię niczyją No Man`s Land. Jest to jeden z najbardziej nietypowych utworów akcji w karierze Williamsa, stylistycznie bliższy twórczości Jamesa Hornera (nie obyło się nawet bez naleciałości à la Hans Zimmer). Wspomniana melodia, dotychczas raczej nawołująca do walki lub towarzysząca scenom żałobnym, zadziałała tu niczym zastrzyk adrenaliny, zapewniając widzom i słuchaczom potężny ładunek energii.

Reunion ze swoim eterycznym wstępem otwiera trzecią muzyczną część Czasu wojny. Dotychczasowe melodie powracają w dojrzalszych, bardziej oszczędnych aranżacjach. Zamiast lukrowanych emocji, pojawia się odrobina autentyzmu. Williams wprowadza tu świeży, refleksyjny temat, którego skromne fortepianowe wykonanie w Remembering Emilie, and Finale porusza głębiej niż wcześniejsza patetyczna ilustracja sceny orania pola (Plowing). Całość zamyka dawno już niespotykana u tego kompozytora oryginalna suita końcowa, która wraca do najważniejszych muzycznych wątków z początku filmu i płyty.

Podsumowując, ostatniej ścieżce dźwiękowej Johna Williamsa nie można odmówić walorów estetycznych i artystycznych. Jak zwykle w przypadku tego kompozytora mamy do czynienia z muzyką bogatą w melodie, perfekcyjnie napisaną i wykonaną. Nie jest to dzieło przełomowe i każdy, kto zna twórczość Williamsa, rozpozna w niej echa Patrioty czy wspomnianych Szeregowca Ryana i Za horyzontem. Album zawiera większość materiału, jaki powstał na potrzeby Czasu wojny i jest dobrze skrojony jako samodzielna pozycja do słuchania. Gorzej niestety muzyka wypada w zderzeniu z filmem. Jest zdecydowanie zbyt obecna i przytłaczająca, jak na historię, którą ilustruje. Być może taki właśnie był zamysł reżysera, w końcu trudno tę opowieść traktować w pełni poważnie. W żaden sposób jednak nie zmienia to wrażenia, jakie wynosi się z kina. Wrażenia, iż obu panów po raz pierwszy w ciągu ich wspólnej, prawie 40-letniej kariery zawiodła intuicja.

Tweet

Zobacz także:

Patriota (The Patriot)

Szeregowiec Ryan (Saving Private Ryan)