Themependium

Gdy dowiedziałem się, że po raz n-ty będzie wydana kompilacja z muzyką nestora soundtracków Johna Barryego, miałem mieszane uczucia. Znowu odgrzewane evergreeny, znowu Bond, znowu Out Of Africa, Dances With Wolves…Jednak w miarę jak projekt dojrzewał i na światło dzienne zaczęło wychodzić coraz więcej szczegółów tej edycji, zacząłem zmieniać swoje zdanie. Z kilku powodów. To wydanie, jakich niewiele na rynku, wydanie na jakie po prostu zasłużył John Barry. Definitywnie zakończywszy swoją bogatą karierę, sam wybrał do tej muzycznej układanki utwory ze swojego emploi. Themependium, bo o nim mowa, to tematycznie poukładane 100 tematów z całej twórczości płodnego ?Yorkshiremana?. Ale po kolei.

Wydane przez Sony BMG Themependium to jak do tej pory najwszechstronniejsze, obok John Barry 40 Years Of Film Music Silvascreenu, wydawnictwo poświęcone karierze tego nestora muzyki filmowej. Poziom edycyjny również nie pozostawia wiele do życzenia - cztery płyty schowane do kopert, które nieodparcie nawiązują swoim wyglądem do dawnych opakowań płyt winylowych, a całość mieści się w jakże gustownym, tekturowym pudełku otwieranym jak paczka papierosów.

Themependium podzielono na 4 płyty, a każda z nich przedstawia inny rozdział twórczości Johna Barry`ego. Pierwsza to Spies and other secret agents, druga - chyba najbardziej oryginalna pod względem zawartości - Beyond Bond toward beyondness, odnosząca się do pozafilmowej działalności kompozytora, trzecia - Early film scores i czwarta The later film scores - obydwie skupiające się na chronologicznym przedstawieniu najbardziej znanych tematów filmowych Barryego spoza kanonu 007 (co jednak nie do końca jest prawdą, ale o tym później). Ta ?tematyczna selekcja? wydaje się być naturalną koleją rzeczy, ale nie do końca, jeśli się głębiej nad tym zastanowić. Większość kompilacji jakie trafia na rynek muzyczny ma częstokroć przypadkową zawartość muzyczną. Dobór tematów jakiego się często dokonuje, jest podyktowany jedynie popularnością określonych melodii, czy ich dostępnością ze względu na prawa autorskie. Całe szczęście Themependium to zupełnie inna bajka. Mamy tu cztery płyty, a każda zawiera inne tematy, z innego kręgu twórczości kompozytora, co jest cenne, ponieważ pozwala się zapoznać z dokonaniami artysty w sposób nieprzypadkowy, ale wręcz przeciwnie - metodyczny. Pierwsza płyta, jak i pozostałe, zawiera bardzo znane i wielokrotnie wydawane tematy z prawie półwiecznej kariery płodnego Anglika. Ale nie na nich chcę się skupić. Bo Themependium dokonuje jeszcze jednego cennego ?odkrycia? - odkurza stare, nieznane, bo dotąd nigdy nie wydawane na CD perełki, które wyszły spod pióra Barryego. Nobilitujące towarzystwo ?złotego? Goldfingera, czy Diamonds Are Forever jest dla takich utworów, jak Sleep well my Darling czy The Adventurer a także np. Follow Follow bardzo pomocne. Te niezwykle klimatyczne melodie, skomponowane do znacznie mniej znanych i wręcz niepopularnych (przynajmniej w Polsce) filmów i seriali zostały w ten sposób ocalone od prawie całkowitego zapomnienia. Drugi CD to wyjątkowo ciekawa podróż po muzycznych zainteresowaniach Barryego - mamy w nim takie antyki, jak What do you want? Adama Faitha z końca lat `50-tych, covery (Walk don`t run), tematy do TV - Cutty Sark, Elizabeth, Orson Welles Great Mysteries, piosenki z musicali - I Missed The Last Rainbow, How Much Of The Dream Come True, oraz kompozycje z albumów studyjnych - The Beyondness of things i Eternal Echoes. Ta płyta to swoiste spektrum - dowiadujemy się nausznie, jak piękne kompozycje Barry potrafił stworzyć na przykład do…reklamy szamponu do włosów - The Girl With The Sun In Her Hair, czy do przebojowych musicali jak Billy. Chyba najcenniejsza w całym Themependium pozycja. Trzecia i czwarta płyta zostały poświęcone chronologicznemu przedstawieniu dorobku Anglika, z wyłączeniem sagi o Bondzie. Niestety tutaj wkradła się pewna niekonsekwencja, ponieważ na płycie Early film scores i Beyond Bond Toward Beyondness zostały zawarte takie kompozycje, jak np. Afternoon, czyli nie zamieszczona ścieżka z On Her Majesty`s Secret Service z 1969 roku, wydana później jako singiel, albo Try czy Who Will Buy My Yesterdays, również z OHMSS. Jedynym powodem wytłumaczenia tego małego misz-maszu jest okoliczność, że w większości kompozycje były wydane jako single, poza oficjalnymi OSTami( Try, również znalazła się na oryginalnym soundtracku). Ale, pomimo tego niedociągnięcia i tak jest czego słuchać na dwóch ostatnich płytach. I tam znajdziemy bowiem niezłe rarytasy - Seance On A Wet Afternoon, czy Zulu, a także niezwykle rzadkie Four In The Morning, skomponowane na bardzo małe, eksperymentalne wręcz instrumentarium. Inne ciekawe ?rodzynki? to perkusyjny i psychodeliczny Dutchman, niszowe The Whisperers a także bardzo znane Midnight Cowboy, The Lion In Winter, czy wokalna wersja wielkiego hitu z ekranów lat 60 - Born Free. Czwarta płyta zamyka tę wspaniałą kompilację, łącząc dyskotekowo brzmiące: Are You In There? z King Konga i The Deep z dystyngowanymi tematami z ostatniego ćwierćwiecza, takimi jak Out Of Africa, Dances With Wolves, The Cotton Club, a kończąc na ostatnim scorze Anglika, jakim jest po dziś dzień szpiegowska Enigma. Nawet tutaj znajdziemy ciekawe cytaty z późnego okresu twórczości Barryego -temat z rzadko umieszczanego na kompilacjach dramatu kryminalnego The Jagged Edge z 1985 roku oraz kompozycja z ostatniego filmu, w którym Barry współpracował z Francisem Fordem Coppolą, czyli Peggy Sue`s Got Married.

Jak widać, wydawcy tej nieprzeciętnie bogatej w tematy pozycji, postarali się o maksymalnie duży wybór dokonań legendarnego kompozytora. Chwała im za to. Jednak muszę dosypać trochę dziegciu do tego dzbana miodu. Jest kilka błędów i pominięć, które nie skreślają tej naprawdę wybitnej składanki z pola zainteresowań, ale nie można o nich nie wspomnieć chcąc być sprawiedliwym. Po pierwsze trochę razi już opisana niekonsekwencja w umieszczeniu niektórych tematów w określonych sekcjach twórczości, po drugie - nieprawdą jest, iż wszystkie nagrania zamieszczone na płytach są oryginalne, jak to w zachwycie ogłasza Sony na stylowej naklejce na pudełeczku - spora część to rerecordingi z Movioli, kompilacji Barryego wydanej dla Sony na początku lat 90, a także z własnych przeróbek aranżacyjnych Barryego, np. niezbyt ciekawe OHMSS, czy wreszcie - z wydań Silvascreenu - jak The Last Valley albo Raise The Titanic. Zrozumiałe jest, iż ograniczony dostęp do oryginalnych ?master tapes? wymusił skorzystanie z nagrań typu ?Re-recording?, lecz marketing Sony mógłby być bardziej uważny, tym bardziej że ten zabieg bardzo łatwo można zauważyć, słuchając płyt i czytając zamieszczoną do nich książeczkę. Nie byłbym sobą, gdybym nie wytknął jeszcze jednego, a mianowicie braku niektórych, całkiem istotnych kompozycji. Zabrakło mi nieśmiertelnej Petulii z 1968 roku, która jest jedną z najważniejszych kompozycji w karierze Anglika, a także takich dokonań, jak romantyczne High Road To China czy Indecent Proposal oraz Swept From The Sea. Wszystko da się jakoś wytłumaczyć. Te braki również, bo wynikają z nieposiadania praw autorskich do możliwości zamieszczenia ich na kompilacji wychodzącej pod znakiem Sony BMG. Jednak trochę żal, że wśród tak dostojnego towarzystwa nie ma kilku naprawdę istotnych i przepięknych tematów.

Pięćdziesiąt lat od swoich pierwszych kroków na arenie muzycznej, prawdziwy ?dinozaur? świata muzyki filmowej John Barry doczekał się godnego samego siebie ?podsumowania?. Themependium słusznie rości sobie do tego prawa, jest bowiem przekrojem przez wszystkie rodzaje aktywności artystycznej legendarnego Anglika z Yorku, poczynając od reklam TV, poprzez tematy filmowe i kończąc na muzyce z concept albumów czy musicali. Jakże miło słucha się nieśmiertelnych The Persuaders z uroczego serialu o parze detektywów, granych przez czarujących Moore`a i Curtisa, czy hipnotycznego Follow, Follow albo wybitnie jazzowego Cutty Sark. To kompendium muzyczne jest jak paczka dobrych cygar, a otwierając je, zanurzamy się w unoszącym się niby mgła dymie wspomnień…

Tweet

Zobacz także:

Moviola