Życie, którego nie było (The Forgotten)

W Polsce wyświetlany pod tytułem Życie, którego nie było film Josepha Rubena, jest opowieścią z pogranicza thrillera psychologicznego i politycznego. Główna bohaterka grana przez Julianne Moore - Telly Paretta - musi zmagać się z bolesnymi wspomnieniami o synku Samie, który ponoć zginął w katastrofie samolotu pasażerskiego. Boryka się z przeżywającym kryzys małżeństwem, ale po wizycie u psychologa dowiaduje się, że nie ona jedna ma takie problemy. Zaskakujące wydaje się być jednak nie podobieństwo przypadków pacjentów, ale ich wręcz uderzający schemat - są identyczne. Telly pewnego dnia poznaje Asha Corrella - mężczyznę, który również był ojcem dziecka, które zginęło w wypadku lotniczym...Okazuje się, że Telly nie jest chora, lecz jest ofiarą spisku, tak jak setki innych ludzi...Tak pokrótce rysuje się fabuła tego dramatu. Do zilustrowania obrazu poproszono Jamesa Hornera. Taki psychologiczny film mógłby mieć innego kompozytora - choćby Jamesa Newtona Howarda, osławionego pracą przy ?Szóstym zmyśle? czy ?The Village?, albo Howarda Shore`a, który komponował muzykę do jednych z najmroczniejszych filmów ostatnich lat. Wybór jednak padł na Jamesa Hornera. Niestety nie jest to zwiastun dobrego scoru.

W ostatnich latach James Horner komponuje tak podobnie brzmiące ścieżki dźwiękowe do filmów, że nie bez przesady są pod jego adresem kierowane oskarżenia o autoplagiat. I ja podzielam takie zdanie. Inna sprawa, że nie należałem nigdy i nie będę prawdopodobnie należał do grona admiratorów Jamesa Hornera. Nie umniejszam jego dorobku - jest imponujący jak na w sumie - nie starego przecież jeszcze kompozytora (51 lat w tym roku) - jak dla mnie najwyższe osiągnięcia Hornera to pierwsza połowa lat `90 - a zwłaszcza genialne Legends Of The Fall i towarzyszące mu Braveheart. Później już bywało różnie. Natomiast niesłychanie przesłodzony i udekorowany lukrem Titanic to już według mnie szczyt kiczu muzycznego. W dzisiejszych czasach, kiedy kompozytorzy są krytykowani za schematyzm i powielanie własnych pomysłów w nieskończoność, trzeba być naprawdę utalentowanym muzykiem, aby zadowolić gusta zarówno krytyków jak i fanów muzyki filmowej. Inną sprawą jest zaspokajanie gustów producentów i reżyserów, bo ci - jak pokazują ostatnie lata w Hollywood - mają klapki na oczach i promują muzyczną papkę i przeciętność. Niestety, chyba nic nie zwiastuje zmian....

The Forgotten jako połączenie filmu o ambicjach thrillera i filmu psychologicznego potrzebował nieszablonowego ujęcia. W dużej mierze tak w zasadzie jest. Ale tylko częściowo. Pierwsza ścieżka, zatytułowana ?An Unsettling Calm? wprowadza nas w klimat obrazu - słychać głosy bawiących się dzieci, które zostają zagłuszone fortepianem - klasycznym już instrumentem w palecie środków stosowanych przez Hornera. To łagodny, prosty temat, który stanowi bazę, podstawę dla całego score`u. Wspomagany jest syntetycznymi skrzypcami, elektronicznymi echami, grzechotkami, perkusją. Temat jest tak podobny do zabiegów stosowanych w Bicenntenial Man, że Horner po raz kolejny naraża się na zarzut powielania samego siebie. ?Remember? jest powtórzeniem pierwszej ścieżki ale tylko do połowy utworu - wtedy zaznaczają swoją obecność nieprzyjemnie brzmiące syntezatory imitujące gitarę elektryczną - to ilustracja scen bardziej dynamicznych z filmu. Bardzo często powtarza się w utworach syntetyczna perkusja z pogłosem echa - przywodzi na myśl przygody superbohatera gier komputerowych z serii Max Payne - praktycznie brzmi tak samo - identycznie. Pierwsze trzy utwory soundtracku Varese Sarabande są do jeszcze do słuchania, ale poczynając od Containment Of Darker Purpose aż do Erasing The Truth - narażamy się na dźwięki, które mają za zadanie ilustrować wewnętrzny chaos osoby poddanej psychicznym męczarniom i manipulacjom....Nie jest to miłe dla ucha. I nie musi być - powie ktoś. Zgodzę się z nim jeśli jest to tylko ilustracja do filmu, ale będę już odmiennego zdania, jeśli znajdę tę muzykę na płycie cd w sklepie. Niestety jest to kolejny przykład - moim zdaniem - scoru wydanego nieco "na wyrost". Sprawdza się zapewne w filmie, w kinie ale nie jako doświadczenie muzyczne samo w sobie. Z całej płyty polecić można jedynie An Unsetttling Calm, Remember i chyba jeszcze tylko: Children, The Unbroken Bond i End Credits - wszystkie bowiem są okraszone typowym hornerowskim fortepianem - ale dzięki temu brzmią znośnie. Muzyka Hornera opiera się na tym albumie na połączeniu jego klasycznego instrumentarium z filmów o romantycznym charakterze z elektronicznymi eksperymentami. Temat sam w sobie jest niebrzydki ale eksploatowanie go w nieskończoność na płycie jest już nieporozumieniem.

Śmiać mi się chce kiedy słyszę zarzuty pod adresem takich kompozytorów jak John Barry, Philipp Glass czy Gabriel Yared, że są schematyczni i powtarzają bezustannie swoje pomysły na kolejnych płytach. Bądźmy w takim razie obiektywni i w stosunku do innych - między innymi - Hornera. On też produkuje ostatnio podobne do siebie jak dwie krople wody soundtracki, w moim przekonaniu "wyblakłe", pozbawione ducha i osobowości. Nie ma już w nich tej pasji co kilkanaście lat temu. Z drugiej strony - przecież wielu kompozytorów właśnie specjalizuje się w określonych filmach i wytworzyło swój własny, niepowtarzalny styl. Jeśli tak - to nie powinno się wypominać im wszystkim ich niedociągnięć - bo dla innych mogą one być właśnie argumentem na ich dopasowanie się do wymogów branży muzycznej. Tak czy inaczej - ten nowy ^*score Jamesa Hornera nie zaskakuje niczym specjalnym i jest właściwie łakomym kąskiem chyba tylko dla zagorzałych wielbicieli tego twórcy ilustracji filmowych. Prawie godzina monotonnej, jednotematycznej muzyki elektronicznej jest propozycją wyłącznie dla Horneromaniaków i fascynatów gatunku filmowego. Tylko dla zdesperowanych.

Tweet